~~~
Breytenbachboom tweede bij de nationale verkiezing ‘Boom van het jaar 2021’.
Fred Marree heeft de Breytenbachboom voorgedragen voor de titel ‘Boom van het jaar 2021’. Deze monumentale boom eindigde bij de nationale verkiezing op een eervolle tweede plaats.
~~~
Het verhaal van een bijzondere boom
Het verhaal van het ‘Graf van de Onbekende Dichter’ ofwel de Breytenbachboom
De Breytenbachboom aan de Westersingel in het centrum van Rotterdam is een platanus x hispanica, ofwel een gewone stadsplataan. Maar gewoon is deze boom zeker niet. Dit verhaal pretendeert niet volledig te zijn, maar het geeft wel een beeld over deze bijzondere Rotterdamse plataan.
Geschiedenis
De geschiedenis van deze platanus x hispanica begint ergens in de tweede helft van de negentiende eeuw. De vraag is wanneer de plataan aan de Westersingel in het centrum van Rotterdam is geplant. Volgens de één stond de boom er al voor 1870 en de ander spreekt over 1883. Misschien dat er iemand is die een exacte datum weet. Maar 140, 150 jaar of nog veel ouder, het verhaal rond deze plataan is er niet minder om en heeft zowel een historische invalshoek als een poëtische.
Stadsuitbreiding en bombardement overleefd
Deze markante plataan heeft sinds de tweede helft van de negentiende eeuw (!) veel doorstaan en overleefd zoals toentertijd de uitbreiding en de groei van het stadscentrum in westelijke richting. Maar ook de Tweede Wereldoorlog. Het bijzondere is dat deze plataan pal op de brandgrens staat van het verwoestende bombardement van 14 mei 1940 op Rotterdam. Na de oorlog zijn ook de wederopbouw en infrastructurele werkzaamheden in de directe omgeving aan deze statige plataan niet onopgemerkt voorbij gegaan. Deze zeer oude plataan staat nu weliswaar op een schiereilandje in de Westersingel maar wel te midden van het drukke (tram)verkeer.
Verplaatsing van deze gedenkplaat zou meer recht doen aan deze boom *)
Meditatie
De Westersingel heeft zich na de Tweede Wereldoorlog ontwikkeld tot beeldenroute die China Town met het Museumkwartier verbindt. Onze plataan is daar onderdeel van. Te meer omdat de Zuid-Afrikaanse dichter Breyten Breytenbach deze plataan op 22 juni 1986, tijdens het Poetry International Festival, doopte tot ‘monument voor de vrije gedachten’. Hij sprak daarbij de begeleidende woorden: “Elk mens is een verborgen dichter”. Het monument zou volgens Breytenbach een plek van meditatie voor dichters moeten zijn. Met de onthulling van een plaquette bij de platanus x hispanica werd op 8 oktober 2014 het ‘monument voor de vrije gedachten’ door Poetry International i.s.m. het Centrum voor Beeldende Kunst omgedoopt tot ‘Graf van de Onbekende Dichter’.
“In het stadscentrum van Rotterdam staat ruim 75 jaar na de bevrijding nog maar een enkele oude boom. De bekendste staat aan de Westersingel.”
Ronald Loch (bomendokter van de gemeente Rotterdam)
Niet opgestookt
De statige plataan op de kunstroute van de Westersingel is voor veel Rotterdammers vooral bekend als de Breytenbachboom (of Breyten-Breytenbachboom). Een gemeentelijke bomendokter zei destijds over deze plataan: “Jammer genoeg zijn er niet veel oude bomen in de binnenstad. Dat komt omdat het bombardement van 14 mei 1940 op het oude centrum ook veel bomen heeft verwoest. De schaarste aan brandstof tijdens bezettingsjaren zorgde er ook nog eens voor dat veel bomen zijn gekapt om huizen te verwarmen en om te koken. Het is een wonder dat de Breytenbachboom ongeschonden uit de oorlog is gekomen en nu zelfs het ‘Graf van de onbekende dichter’ is.
• • •
Graf van de onbekende dichter
De oude, markante, statige plataan,
Monument voor de vrije gedachten,
‘Graf van de onbekende dichter’,
Symbool van het onverwachte.
#dagdicht
Fred Marree
(foto Fred Marree)
• • •
*) Inmiddels is de gedenkplaat – op verzoek van Fred Marree – door de gemeente verplaatst en ligt nu veel beter in het zicht van de passanten.
Rotterdam, Dagdicht, Doodverklaard… 